Razvoj Pomorskog fakulteta Kotor

Zbog svoje jedinstvene prirodne ljepote, neobične konfiguracije terena u koji se more urezalo tako duboko i veličanstveno, formirajući nestvaran zaliv u čijoj se mirnoj plavoj vodi ogledaju osunčana brda i planine, Boka predstavlja jedan od najljepših zaliva svijeta, kojemu se divi svako ko ga ugleda i u njegu se uvijek rado vraća.

Boka je odavnina poznata kao pomorski kraj. Skoro svaka kuća u Boki imala je barem jednog člana porodice koji je bio pomorac. Tada plovidbom na jedrenjacima nije bilo nimalo lako obezbijediti materijalno blagostanje, a istovremeno opstati u čestim pomorskim okršajima i prirodnim nedaćama na moru. Naši preci su ipak nekako uspijevali da savladaju neprijatelje, održe svoje narodno obilježje i sačuvaju svoju Boku. I tako su se duh i vjera, kao i ljubav prema pomorstvu, prenosili sa koljena na koljeno i održali do današnjih dana.

U drevna vremena pomorci su svoja znanja iz pomorstva sticali isključivo na brodu, a ubrzo su shvatili da za pomorske vještine i snalaženje na brodu nije dovoljna samo praksa, već da su potrebna dublja i potpunija znanja, pa se počelo i sa izučavanjem pomorstva.

Svoja prva pomorska znanja pomorci su dobijali u privatnim školama. Prva privatna pomorska škola osnovana je u Perastu 1512. Godine i može se smatrati jednom od najstarijih pomorskih škola na Jadranu. U periodu od XVI do polovine XIX vijeka, pored ove škole u Perastu, osnivaju se i pomorske škole na Prčanju, u Kotoru i Herceg Novom. Najpoznatija od njih je ona koju je vodio istaknuti kapetan Marko Martinović 1697–1698. godine, a koju su pohađali pitomci ruskog cara Petra Velikog.

Prva državna pomorska škola osnovana je u Kotoru 1849. godine pod imenom Nautička škola, u kojoj se nastava odvijala na italijanskom jeziku, a koja je preteča današnje Srednje pomorske škole Kotor.

Viša pomorska škola otpočela je sa radom 19. novembra 1959. godine u vrlo skromnim prostorijama tadašnje Srednje pomorske škole. Škola je počela sa dva odsjeka, Nautičkim i Brodomašinskim, a godinu kasnije i sa Pomorsko-ekonomskim odsjekom. Nakon šest godina od osnivanja otvorena su još dva smjera: Radio-telegrafski i Turistički odsjek. Godina 1972. značajna je za rad Više pomorske škole po tome što ona tada dobija sopstvenu zgradu u kojoj se i danas nalazi, na priobalnom putu u Dobroti.

Uočavajući potrebu organizovanja naučno- -istraživačkog rada iz oblasti pomorstva i turizma, 1979. godine osnovan je Institut za pomorstvo i turizam, koji organizuje naučne skupove, seminare i okrugle stolove posvećene pitanjima pomorstva i turizma u Crnoj Gori.

Tadašnje potrebe pomorske privrede Crne Gore diktirale su reorganizaciju Više pomorske škole u Fakultet za pomorstvo, koji je zvanično počeo sa radom 1982. godine sa organizaciono- -eksploatacionim odsjekom. Nakon toga, 1988. godine, otvoren je i Lučko-transportni smjer u Baru. Na taj način omogućeno je školovanje rukovodećeg kadra za upravu u brodarskim preduzećima, lukama, pomorskim agencijama, špedicijama itd., kao i kadra koji će biti osposobljen da se uključi u naučno-istraživački rad u oblasti pomorstva. Godine 1999/2000. otvaraju se još dva četvorogodišnja odsjeka, i to: Pomorsko-nautički i Brodomašinski, a dvogodišnji odsjek za Pomorske komunikacije i automatiku transformiše se u odsjek Pomorska elektrotehnika. Iste godine, na Fakultetu počinju sa radom i postdiplomske studije i na njemu svoje teze brane prvi magistrandi i doktorandi iz oblasti pomorskih nauka.

Ova istaknuta visokoškolska jedinica članica je Univerziteta Crne Gore, koji predstavlja najstariju i najznačajniju ustanovu visokog obrazovanja u državi. Čine ga devetnaest fakulteta i tri naučno-istaživačka instituta. Pomorski fakultet Kotor, tj. tadašnja Viša pomorska škola u Kotoru, postala je član Univerziteta odmah po njegovom osnivanju 1974. godine.

O doprinosu ove škole vaspitanju i obrazovanju u Crnoj Gori govori i činjenica da je Višoj pomorskoj školi, a današnjem Pomorskom fakultetu Kotor, 1980. godine dodijeljeno i najveće priznanje iz ove oblasti – nagrada „Oktoih“, a 2015. godine dodijeljena mu je i nagrada grada Kotora „21. novembar“.

Zakonom o visokom obrazovanju zasnovanom na principima Bolonjske deklaracije, Fakultet za pomorstvo prilagođava se novom režimu studija, tako da je 2004/2005. godine upisana prva generacija studenata shodno zajedničkoj deklaraciji.

Tokom procesa implementacije Bolonjskog procesa nastava se izvodila i van sjedišta Fakulteta, u Budvi 2005–2011. godine za akademski studijski program Menadžment u pomorstvu, 2011–2014. za isti odsjek na Cetinju i 2012–2014. u Baru za primijenjene studijske programe Nautika i Brodomašinstvo. Iste godine otpočeo je sa radom i specijalistički studijski program Politehnika u pomorstvu.

Danas Pomorski fakultet Kotor predstavlja savremenu i modernizovanu obrazovnu instituciju koja po funkcionalnim kapacitetima zadovoljava sve standarde visokoškolskog obrazovanja. Posjeduje devet učionica i amfiteatar sa ukupno šest stotina raspoloživih sjedećih mjesta, zatim dvije računarske sale, tri savremeno opremljene laboratorije za obavljanje praktičnih vježi, kao i brodske simulatore najnovije generacije vodećih proizvođača: Transas, OSC, Rolls Royce, Kongsberg i Unitest. Studentima Pomorskog fakulteta Kotor omogućen je i savremeni vid edukacije – učenje na daljinu, odnosno Moodle platforma.

U cilju dostizanja međunarodnih standard u oblasti obrazovanja i obuka za pomorce Pomorski fakultet Kotor je od 1999. godine uveo dokumentovani sistem kvaliteta ISO 9001-2000. Proteklih decenija Fakultet kontinuirano unapređuje svoje standarde kvaliteta, koji su bili pod nadzorom Lojdovog registra, a sada Bureau Veritas-a. Od 2017. godine Fakultet posjeduje sertifikat koji je izdao Hrvatski registar brodova kao potvrdu da studijski programi Brodomašinstvo, Nautika i pomorski saobraćaj i Pomorska elektrotehnika zadovoljavaju najnovije zahtjeve STCW konvencije.

Odlukom Savjeta za visoko obrazovanje broj 05-1-32/2017 od 12. 5. 2017. godine na Pomorskom fakultetu Kotor akreditovani su novi akademski programi osnovnih studija, usaglašeni sa najnovim međunarodnim trendovima. Iste godine akreditovani su i akademski master i doktorski studijski programi. Time danas na Fakultetu svoje znanje i vještine u oblasti pomorstva stiču brojni domaći i inostrani studenti kroz sveobuhvatno studiranje na osnovnim, master i doktorskim studijama po sistemu 3 + 2 + 3.

Društveno odgovorno postupanje sastavni je dio poslovne strategije Pomorskog fakulteta Kotor, koje se reflektuje kako u odnosu prema studentima i zaposlenima, tako i prema društvu i okolini. Ovaj aspekt djelovanja ogleda se kroz svakodnevno postizanje novih vrijednosti u obrazovnom, stručnom i istraživačkom području i kroz podršku u različitim društvenim akcijama, gdje se ističe djelovanje na području humanosti. Pomorski fakultet Kotor je jedan od aktiva dobrovoljnih donora krvi u sklopu Kluba dobrovoljnih davaoca krvi Opštinske organizacije Crvenog krsta Kotor od 1979. godine. Pored tradicionalnog dobrovoljnog davanja krvi, koje se godišnje organizuje u prostorijama Fakulteta i kojemu se odazove veliki broj studenata i članova kolektiva, u saradnji sa Studentskom organizacijom organizuje se mnogo drugih humainitarnih akcija. Tu su i aktivnosti poput akcija pošumljavanja, pomoći sportskim udruženjima i školama i učešće u kulturnim dešavanjima u Kotoru, organizovanje izložbi, izdavanje publikacija i druge.

Pomorski fakultet Kotor ima i svoju Sindikalnu organizaciju, čiji je primarni cilj udruživanje, zaštita i unaprijeđenje ekonomskih i socijalnih interesa zaposlenih na Fakultetu. Aktivnosti ove organizacije uključuju: organizovanje raznih putovanja, kolektivnih proslava, pružanje finansijske pomoći zaposlenima u specifičnim okolnostima i slično.